Koristimo ovu priliku da se obratimo povodom aktuelne teme vezano za neobezbjeđivanje bespovratnih sredstava za projekte kandidovane od strane države Crne Gore kroz posljednji, osmi, poziv Zapadnobalkanskog investicionog okvira (Western Balkans Investment Framework - WBIF) za sufinansiranje investicija i 29. poziv za tehničku podršku.

PROCON, kao Nacionalna jedinica za implementaciju projekata iz oblasti komunalnih djelatnosti i zaštite životne sredine, pruža podršku Vladi Crne Gore i lokalnim samoupravama u pripremi aplikacija za kandidovanje projekata za obezbjeđivanje bespovratnih sredstava preko WBIF-a. Pojašnjenja radi, kako bi neki projekat uopšte bio kandidovan za bespovratna sredstva, isti mora ispuniti niz uslova i biti podržan od strane kako državnih tako i međunarodnih institucija, tako da nije moguće kandidovati nespreman projekat.

Tokom osmog poziva WBIF-a, u okviru sektora Zaštita životne sredine, PROCON je u saradnji sa Ministarstvom ekologije, prostornog planiranja i urbanizma (MEPPU) i Prijestonicom Cetinje, pripremio aplikaciju za projekat “Unapređenje sistema za snabdijevanja vodom u Prijestonici Cetinje” (procijenjena vrijednost projekta 19,1 milion eura; traženi iznos bespovratnih sredstava 11,2 miliona eura, što predstavlja maksimalnih 70% od prihvatljivih troškova projekta koji iznose 15,5 miliona eura, prema metodologiji i pravilima WBIF-a). Priprema aplikacije je podržana od strane svih nadležnih institucija na nivou Crne Gore, kao i od Evropske investicione banke, kao međunarodnog partnera. Nakon formalne predaje aplikacije (24.02.2023. godine), obaviješteni smo od strane banke da je projekat prihvatljiv, aplikacija dobro pripremljena, što je potvrđeno formalnim prihvatanjem (tkz. endorsement) aplikacije od strane EIB-a, čime je aplikacija ušla u dalji proces. Međutim, kako smo obaviješteni, aplikacija nažalost nije razmatrana iz administrativnih razloga jer je iznos traženog granta od 11,2 miliona eura bio ispod praga od 15 miliona eura koji je tražio WBIF. Pojašnjenja radi, u fazi pripreme aplikacije i do momenta formalne predaje, bili smo pisanim putem obaviješteni od strane međunarodnih partnera da se iznos od 15 miliona eura odnosi na vrijednost ukupne investicije, a ne na vrijednost traženih bespovratnih sredstava.

Uprkos svemu, dobili smo informaciju od EIB-a da je projekat dobar i sugestiju da aplikaciju dopunimo dodatnim segmentom projekta, kako bi vrijednost traženih bespovratnih sredstava dostigla iznos od 15 miliona eura, i ponovo je kandidujemo kroz sljedeći, deveti, poziv WBIF-a za sufinansiranje investicija, čije otvaranje se očekuje tokom 2023. godine, što ćemo u saradnji sa Prijestonicom Cetinje i MEPPU i uraditi.

Ono na što smo ponosni i što posebno želimo da istaknemo je da smo u saradnji sa MEPPU i lokalnim samoupravama kroz prethodne pozive WBIF-a obezbijedili 67 miliona eura bespovratnih sredstava za sufinansiranje investicija i tehničku podršku na projektima iz oblasti komunalnih djelatnosti i zaštite životne sredine. Neki od projekata koji su dobili sredstva u prethodnom periodu su sljedeći:

1. 2022 - Investicioni grant za projekat “Unapređenje sistema otpadnih voda i vodosnadbijevanja na sjeveru Crne Gore, za opštine Kolašin, Rožaje i Mojkovac” - bespovratna sredstva u vrijednosti 22.605.144,00 eura , što predstavlja 70% investicije)

2.2022 - Grant tehničke podrške za projekat „Nikšić II faza kanalizacione mreže: Studija izvodjivosti, Glavni projekat, tenderska dokumentacija“ vrijednosti 600.000,00 eura;

3. 2021 - Investicioni grant za projekat “Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda Podgorica“, vrijednost 22,935,283.00 eura;

4. 2020 - Grant tehničke podrške za projekat „Pljevlja kanalizaciona mreža faza 2: Studija izvodjivosti, Glavni projekat, tenderska dokumentacija“ vrijednosti 350.000,00 eura;

5. 2019 - Investicioni grant za projekat „Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda Bijelo Polje“, vrijednosti 2.993.000,00 eura;

6. 2017 - Investicioni grant za projekat “Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda Podgorica“, vrijednost 8.800.905,45 eura;

7. 2017 - Grant tehničke podrške za projekat „Nadzor nad izgradnjom postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda Podgorica“, vrijednosti 1.100.000,00 eura;